Nieuws


Het automatische orgel van Mozart, 25 mei 2025, 11.00 - 12.00 uur, Muziekgebouw aan 't IJ


 7-5-2025



Driedubbeltrillers, onmogelijke pedaalloopjes en grote grepen: wie Mozarts virtuoze orgelwerken wil uitvoeren, wordt flink uitgedaagd. Ze zijn dan ook niet voor een mens geschreven, maar voor een curieus technisch hoogstandje uit de 18de eeuw: het Flötenuhr (fluitklok). Dit zeer geavanceerde automatische orgel was destijds populair in welgestelde Weense huishoudens. Het Fokker-orgel kan de magische ervaring van het Flötenuhr laten herbeleven dankzij MIDI-techniek. Hierdoor stuurt een computer het orgel aan.
Laurens de Man, winnaar van de Nederlandse muziekprijs 2024, zal voor deze seizoensafsluiter zijn interpretatie van de werken op het programma niet alleen live etaleren, maar ook via door hemzelf vervaardigde muziekbestanden die automatisch door het Fokker-orgel worden afgespeeld.

De briljante Oostenrijkse componist Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791) was een van de eerste bekende componisten die muziek componeerde voor automatische orgels, specifiek de zogenaamde ‘fluitklokken’. In deze klokken werd naast het uurwerk ook een fluitwerk (reeks orgelpijpen) ingebouwd. Als aandrijving dienen de gewichten van de klok. Mozart schreef drie werken voor dit mechanische instrument: Fantasie: Adagio en Allegro KV 594; Fantasie KV 608 en Andante KV 616.

De stukken weerspiegelen zijn genialiteit en aanpassingsvermogen aan de technologische innovaties van zijn tijd. Gezien de beperkingen van het instrument bracht de muziek voor fluitklokken specifieke uitdagingen met zich mee. Mozart slaagde er echter in om levendige en expressieve composities te creëren die de mogelijkheden van de fluitklokken goed benutten.

Door de verbetering van de trommels met pinnen en de aftastmechanieken konden de fluitklokken de melodieën telkens perfecter weergegeven. Dit leidde ertoe dat ook andere beroemde componisten zoals Haydn, Händel en Beethoven hier muziekstukken voor gingen componeren. Joseph Haydn presenteerde met zijn Drei Flötenuhrstücke de charme en het amusement in de muziek die in zijn tijd in aristocratische kringen werd gewaardeerd. Het vroege en relatief minder bekende werk Zwei Präludien durch alle Tonarten, op. 39 van Ludwig van Beethoven bestaat uit twee preludes die elk door alle toonsoorten gaan, wat een opvallend kenmerk is. Het illustreert het opmerkelijke experimenteren van Beethoven met chromatische en harmonische structuren en zijn zoektocht naar unieke expressieve mogelijkheden.

Op het programma staan daarnaast ook typische 31-toonswerken van Jan van Dijk en Anthon van der Horst, die deze werken speciaal voor het Fokker-orgel componeerden en beiden groot respect hadden voor klassieke componisten als Mozart. Het concert eindigt met het pareltje Hypervortex (2023) van de talentvolle jonge Londense componist Jago Thornton voor computergestuurd 31-toonsorgel, waarmee getoond wordt hoe een automatisch orgel in deze tijd kan klinken.

Uitvoerenden
Laurens de Man, Fokker-orgel

   

Programma
Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791) - Fantasie in f KV 608
Ludwig van Beethoven (1770-1827) - Zwei Präludien durch alle Tonarten
Wolfgang Amadeus Mozart - Andante KV 616
Jan van Dijk (1918-2016) - Basso solo & Canon
Joseph Haydn (1732-1809) - Drei Flötenuhrstücke
Anthon van der Horst (1899-1965) - Pastorale uit Suite voor 31-toonsorgel
Wolfgang Amadeus Mozart - Fantasie in f: Adagio en Allegro KV 594
Wolfgang Amadeus Mozart - Fantasie in d KV 397
Jago Thornton (1995) - Hypervortex


Kaarten kunt u
reserveren bij het Muziekgebouw
Zondag 25 mei 2025, 11.00 - 12.00 uur
Kleine Zaal, Muziekgebouw aan 't IJ
€ 17,50 normaal | € 14,00 Stadspas / CJP


'de Jan van Dijk' - Vijfde aflevering


 22-12-2023



De vijfde aflevering van ‘de Jan van Dijk’ is zojuist verschenen en verzonden aan de abonnees.
Wilt U deze ook ontvangen?
Laat het ons dan even weten:
Meld u gratis aan!

De eerste 4 afleveringen zijn te lezen onder het kopje ‘Exclusief’, op deze website.


CD 18 Jan van Dijk


 1-7-2023



CD 18, met symfonische muziekwerken van Jan van Dijk, is verschenen en te bestellen via de website.
Op deze cd staan de volgende werken:
Symfonietta’s 2 en 3 (opus 177 en opus 239) en de Symfonieën 4 (de koorsymfonie) en 6 (opus 160 en opus 744-1)

Jan van Dijk in MusicWeb International/National Orchestral Discography Pages


 30-5-2023



Per begin mei is in MusicWeb International/National Orchestral Discography Pages een aantal werken van Jan van Dijk opgenomen.

MusicWeb International is een Amerikaanse website. Men vindt hier o.a. een database met als titel ‘National Orchestral Discography Pages’.

Het is, per componist, een lijst van opnames op vinyl en CD van uitvoeringen van symfonieën en concerto’s van componisten van over de hele wereld, inclusief de naam van de uitvoerende orkesten, de dirigenten en de labels waarop de uitvoering is verschenen.

De componisten zijn ingedeeld naar, voor Amerikanen logische, geografische regio, bijvoorbeeld Benelux and Swiss Symphonies, American Symphonies, Russian, Soviet and Post-Soviet Concertos. Ieder item over een componist begint met een korte biografie.

In november 2022 ontving de Stichting een email van Mr. Stephen Ellis, de beheerder van de database. Hij schreef dat hij de naam Jan van Dijk ooit wel eens tegengekomen was, maar hij nog nooit muziek van hem had gehoord en graag een elpee of cd zou willen kopen bij de Stichting. Bovendien zou hij Jan van Dijk graag opnemen in de hierboven genoemde database om zo de wereld van verzamelaars van opnames van symfonieën op de hoogte te stellen van het bestaan van deze werken van Jan van Dijk.

Tussen november 2022 en april 2023 is er veel (plezierig) email verkeer over de Atlantische Oceaan gegaan.
Met 2 resultaten:
1. De tekst van de inhoud van het item over Jan van Dijk die een van de komende weken in de imposante Discography zal worden opgenomen. (De eenvoudigste weg naar de database is googlen op ‘National Orchestral Discography Pages’ en vandaar verder zoeken onder Benelux and Swiss Symphonies).
2. Een kritische beschouwing door Mr. Ellis van Symfonieën 4 en 6 en Sinfonietta’s 2 en 3 van Jan van Dijk. (De Symfonieën 4 en 6 en Sinfonietta’s 2 en 3 zijn op CD 18 verkrijgbaar bij de Stichting).

U kunt een link volgen naar
de website, of naar de beschrijving (Pdf document op dezelfde site).

Vertaling in het Nederlands.

In internationale muziekkringen is het bestaan van de langlevende Nederlandse componist en muziekcriticus Jan van Dijk (1918-2016) een goed bewaard geheim. Hoewel hij 1.264 (!) composities heeft geproduceerd, blijft Van Dijks muziek vrijwel onbekend, zelfs in zijn thuisland. Zijn achtergrond is sterk: hij studeerde bij de grote Willem Pijper en gaf 31 jaar lang les aan conservatoria in Rotterdam, Tilburg en Den Haag. Maar door omstandigheden die tot op de dag van vandaag niet volledig worden begrepen, is hij geen componist van naam en faam geworden. Zo publiceerde de bekende musicologe Jolande van der Klis in 2000 het boek The Essential Guide to Dutch Music: 100 Composers and Their Work, en opmerkelijk genoeg is Van Dijk niet één van de 100 geprofileerde componisten en wordt hij slechts op één pagina genoemd - alleen als docent van één van de 100!

Niets verklaart Van Dijks onbekendheid: zijn muziek is niet atonaal, maakt vaak gebruik van kleurrijke instrumentale combinaties en is vaak klassiek contrapuntisch. Hij won verschillende belangrijke muziekprijzen, en zijn omvangrijke oeuvre omvat de gangbare genres symfonie, concerti, kamermuziek en vocale en instrumentale solowerken - maar ook stukken voor amateur-uitvoerders. Meer dan 400 van zijn werken waren ooit verkrijgbaar bij de voormalige Nederlandse uitgeverij Donemus. Zijn werken zijn zeer gevarieerd en raken zowel het intellect als de emotie.
Hier volgt mijn commentaar op vier van Van Dijk's typische grootschalige werken, alle uitgegeven door de Jan van Dijk Stichting:
De orkestrale Symfonietta's (No. 2 uit 1952 en het minuscule No. 3 van 1956) zijn gemoedelijke, pretentieloze composities die enkele van de epigrammatische tendensen vertonen waaraan Pijper de voorkeur gaf.
Van Dijks grootschalige Symfonie nr. 4 voor soli, koor en orkest, op teksten van drie gewaardeerde Nederlandse schrijvers, twee 17e-eeuwse en een 20e-eeuwse, is een soms quasi-opera-achtig, driedelig epos over de veranderende wereld - wat vroeger was is er niet meer: om te beginnen is er een heimwee naar het verlies van een ooit elegant landhuis aan een kleine rivier naar Amsterdam die in het verleden getuige was van een nu voorbije "glorieuze tijd"; er is hevig verzet tegen de bouw van een extravagant schip dat in vroegere tijden door mensen als een belediging van de hemel zelf werd beschouwd; en tenslotte ziet een dichter tijdens een wandeling "alles verknoeid": het wiel van de wereld heeft het "op zijn kop" gezet en "er zijn overal opstanden en niets blijft zoals het was". "

De zeer korte Symfonie nr. 6 uit 1961 tenslotte toont het accepteren van een wat moderner timbre en temperament in kleurrijke orkestratie.

Mei, 2023,
Luud Bochem

"In Memoriam Adriaan Fokker" - 9 oktober 2022, 11.00 uur, Muziekgebouw aan 't IJ, Kleine Zaal


 28-9-2022



Vijftig jaar geleden, op 24 september 1972 overleed Adriaan Fokker, professor natuurkunde aan de Universiteit Leiden én geestelijk vader van het orgel met niet de gebruikelijke twaalf, maar eenendertig tonen per octaaf. Zijn enthousiasme voor de door Christiaan Huygens (1629-1695) ontwikkelde 31-toonsstemming inspireerde in de jaren vijftig in Nederland en daarbuiten talloze componisten, muziektheoretici en wetenschappers. Ere Lievonen, de huidige eerste organist van het Fokker-orgel, brengt tijdens dit concert een hommage aan Adriaan Fokker en de 31-toonsbeweging die hij heeft voortgebracht.

Op het programma staan 31-toonswerken van drie Nederlandse componisten uit de jaren '50, de tijd waarin Fokker heel actief was in zowel het Nederlandse als het internationale muziekleven. Anthon van der Horst had belangstelling voor orgelbouw en eigentijdse experimenten op het gebied van akoestiek en de natuurkunde van de muziek. Dit maakte hem vanzelfsprekend geïnteresseerd in de ideeën van Adriaan Fokker en zijn 31-toonsorgel. In 1953 schreef hij de ‘Suite voor 31-toonsorgel, opus 60’, dat hij aan Fokker heeft opgedragen. Jan van Dijk heeft de belangstelling van Fokker voor het 31-toonssysteem vanaf het begin gevolgd en was een van de eerste componisten die werken schreef voor het 31-toonsorgel. Paul Christiaan van Westering, de componist van Dikkertje Dap, was de eerste bespeler van het Fokker-orgel dat toen nog in het Teylers Museum in Haarlem stond. Hij maakte enkele composities voor het instrument en schreef in 1952 een speelmethode.

Daarnaast staat er uiteraard ook een werk van Fokker zelf op het programma, die als amateurcomponist een bescheiden oeuvre ter promotie van zijn instrument naliet. Dit wordt gevolgd door een daarop geïnspireerd werk van Fokker-organist Lievonen. De werken van Jan van Dijk en Paul Christiaan van Westering zijn sinds de renovatie van het Fokker-orgel in 2009 nog niet eerder uitgevoerd. Uit het werk van Anthon van der Horst (1953) is in 2015 alleen het deel 'Aria' uitgevoerd. Al met al een prachtig eerbetoon aan de man aan wie wij het 31-toonsorgel danken.

Uitvoerder
Ere Lievonen, Fokker-orgel

Programma
Paul Christiaan van Westering - Zes inventies voor het 31-toonsorgel (1951)

Jan van Dijk - Musica per organo trentunisono I/1: Quattro pezzi par organo trentunisono solo (1950)
1. Preludio /
2. Tema con Variazioni /
3. Inventio in cyclum /
4. Basso solo

Adriaan Fokker - Bagatelle “Chinees” (1951)

Ere Lievonen - Four improvisations on motives from A.D. Fokker's bagatelle “Chinees” (2010)

Anthon van der Horst - Suite voor 31-toonsorgel (1953)

Tickets kunt u reserveren bij Muziekgebouw aan 't IJ.

Zondag 9 oktober 2022, 11.00 uur
Kleine Zaal, Muziekgebouw aan 't IJ
Prijzen: € 15,50 Normaal | € 12,50 Stadspas | CJP

'de Jan van Dijk'


 11-12-2021



De eerste uitgave van 'de Jan van Dijk' is vandaag uitgebracht. De digitale versie is vandaag verzonden; de papieren versie is op vrijdag 10 december op de post gedaan.

De digitale versie van 'de Jan van Dijk' is op deze website beschikbaar,
in de sectie Exclusief.
De digitale versie, die via MailChimp is verzonden, is hier te bekijken.

Wilt u de volgende uitgave zelf te ontvangen? Meld u aan!


Beiaard in het voetlicht gezet


 5-4-2021



Stichting Jan van Dijk - Muziekwerken heeft het plan opgevat een zestal beiaardstukken digitaal uit te geven:
Fancy for bells (1976), Preludio, Arietta en Rondo (1989), Bruyère, grande silencieuse (1997), Symfonia per campani (1997), Cathédrale (1999) en Toccata 3 (2002).

U leest uitgebreid verder op de pagina
"Uitgelicht - Beiaard".

In memoriam


 25-11-2016



Na een kort ziekbed is Jan van Dijk op vrijdag 25 november 2016 in zijn woonplaats overleden.

Hij werd 98 jaar oud.


Uitvoering Concertino voor kerkorgel en harmonie-orkest van Jan van Dijk


 7-3-2016



Omdat voor de combinatie van kerkorgel en harmonieorkest weinig repertoire bestaat, gaf het RSB aan dirigent en componist Anton Weeren de opdracht een nieuw stuk te schrijven voor kerkorgel en harmonieorkest. Het nieuwe stuk kreeg als titel De Oorzaak.

Op zaterdagmiddag 12 maart voeren het RSB en Jan Hage de voorpremière van De Oorzaak uit tijdens het Promenadeconcert van Rotterdam Orgelstad (15u, Laurenskerk Rotterdam). Toegang is gratis.

Later zijn het RSB en Jan Hage met een volledig concertprogramma op twee andere toonaangevende orgelpodia te horen. Dit programma geeft het publiek een weidse en verrassende blik op het repertoire van kerkorgel en harmonieorkest.

Het gaat om zondagmiddag 10 april om 14.15 uur in het Orgelpark in Amsterdam en zaterdagavond 18 juni 20 uur in de Groote Kerk in Maassluis.

In het programma worden moderne werken voor orgel en orkest (Alleluia! Laudamus Te van Alfred Reed en Concertino van Jan van Dijk) gecombineerd met klassieker repertoire (het derde deel uit de Orgelsymfonie van Saint-Saëns). Tevens zijn orgel en orkest afzonderlijk te horen.

Kaarten zijn te koop bij de podia zelf. Zie voor meer informatie www.rsb-orkest.nl/de-oorzaak




CD The Later Pianoworks


 28-12-2015



Klaas Trapman - piano

Klaas Trapman studeerde piano, orgel en muziektheorie aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag en werkt daar momenteel als docent voor theorie en piano.

1. Six préludes et cantique (opus 1137 )
2. Musiques pour piano seul (opus 1138 )
3. Uit een diep dal (opus 1149 )
4. Elf klavierstukken (opus 1150 )
5. Faire futur (opus 1154 )
6. Quattro pezzi (opus 1156 )
7. Preludio e fughetta (opus 1158 )
8. Variazioni per pianoforte (opus 1160 )
9. Pièces mélodiques (opus 1162 )
10. Fuga sopra Veerle (opus 1171 )
11. Wolken (opus 1174 )
12. Per pianoforte (4, 5, 6) (opus 1188 )
13. Triptiek voor piano (opus 1190 )
14. Variazioni per pianoforte (opus 1191 )
15. Drie inventies en een klein duet (opus 1192 )
16. Trilogie voor piano (opus 1197 )




Deze CD is verkrijgbaar bij Stichting Jan van Dijk - Muziekwerken, adresgegevens vindt u
hier.

Vermeldt u s.v.p. hierbij: CD2 en uw adresgegevens.
U kunt ook via e-mail bestellen: ij.dijk@hotmail.com


Boek: Hernieuwde Ontmoeting met Jan van Dijk


 27-12-2015



Een ontmoeting met de bijna honderd jaar levendige en nog steeds actieve componist Jan van Dijk (1918) is vrijwel altijd een dynamisch gebeuren. Meestal gaat het over van alles tegelijk - en dan ook nog over muziek. Niet omdat muziek in zijn leven niet centraal zou staan (integendeel), maar omdat het componeren daarvan volgens hem in essentie niet meer is dan een persoonlijke reactie op wat er om hem heen gebeurt. Muziek is een gevolg en geen oorzaak!

Kernthema in dit vervolg op ‘Stille Ontmoeting’ (2000) is dat na een periode van maatschappelijke drukte en verplichtingen, ook een componist onvermijdelijk de levensfase bereikt waarin die druk afneemt, het stiller om hem heen wordt en hij als kunstenaar weer wordt teruggeworpen op zichzelf en de primaire oorzaak waarom hij ooit als jongvolwassene met componeren is begonnen.
Die ontwikkeling heeft zich de afgelopen 15 jaar bij Jan van Dijk voltooid. In zijn werk heeft een accentverschuiving naar een andere muzikale dimensie plaatsgevonden, die zichtbaar (en hoorbaar!) is in de vele nieuwe, door hem daarna gerealiseerde composities (ruim 250).
In deze uitgave wordt dit proces gedocumenteerd met vele benaderende betogen van de componist zèlf, die het ontstaan van zijn nieuwe muzieken toelichten. Alsmede in bijdragen van derden.

Een rijk geïllustreerd tijdsbeeld met vele unieke foto’s en fragmenten bladmuziek, uitgevoerd als luxe paperback (111 pag. ca. 205x290 mm).


Verdere informatie:
www.steensplinter.nl/janvandijk





Compositie voor bijzonder instrument


 6-12-2015



Jan van Dijk schreef een Sonate voor een bijzonder instrument, voor de “Viola a Chavi”, ook wel “Nyckelharpa” en “Schüsselfielder” genoemd. Tim de Wijs is de bespeler van dit instrument.

De componist beschreef het als “een renaissancistisch snaarinstrument, gelijk stemmend met een altviool, maar met een zeer bijzondere eigen klank, door meeklinkende snaren”.

Naar alle waarschijnlijkheid zal het werk voor het einde van dit jaar voltooid zijn. Beschikbaarheid van het werk via uitgeverij Donemus of uit eigen beheer zal tot volgend jaar op zich laten wachten.



Vervolg op “Stille Ontmoeting”


 6-12-2014



In 2000 is het boek “Stille Ontmoeting” door uitgeverij Steensplinter in Gouda uitgegeven. In dit boek, geschreven door Jan den Ouden, is het leven van Jan van Dijk tot het jaar 2000 beschreven, geleid en geïllustreerd door zijn werk: van Opus 1 tot en met Opus 994.

In de afgelopen maanden zijn besprekingen gevoerd met Jan den Ouden over het uitgeven van een vervolg op dit boek.
Dit deel zal het leven en werken van Jan van Opus 995 tot en met Opus 1212 behandelen.

Jan den Ouden en Jan van Dijk spreken elkaar frequent over de inhoud van het nieuwe boek.
Naar verwachting zal het boek in het voorjaar van 2015 verschijnen.


Gebruik Adobe Reader


 22-9-2014



Geen Adobe Acrobat Reader? Geen nood.
Adobe Acrobat Reader is freeware; deze software is kostenloos te downloaden van de website van Adobe Systems.

Klik hier om Adobe Acrobat Reader te downloaden: